۹ گام برای تدوین دستورالعمل جوشکاری تعمیری

۹ گام برای تدوین دستورالعمل جوشکاری تعمیری

جوشکاری تعمیری، یک فرآیند بسیار حساس و مهم است که باید به درستی زیر متخصصین جوش انجام شود. پیچیدگی جوشکاری تعمیری وابسته به عوامل متعددی مانند: جنس فلز پایه، کاربرد سازه و… است. برخی از جوشکاری‌های تعمیری می‌تواند با حذف عیب جوش و سپس رسوب دهی فلز جوش بر روی محل عیب انجام می‌شود اما برخی از جوشکاری‌های تعمیری، دارای پیچیدگی‌های فراوانی است که برای انجام آن باید مطالعه گسترده‌ایی برای اجرای آن، انجام شود.
گاهی اوقات ممکن است برخی که غالباً دانش محدودی در مورد علم جوشکاری دارند گمان کنند که صرف انتخاب فرآیند جوشکاری مناسب و پارامتر‌های صحیح برای تکمیل موفقیت‌آمیز یک جوش تعمیری کافی است (!) اما انتخاب صحیح آن‌ها لازم است اما کافی نیست. به عنوان مثال، اگر جنس ورق یک فولاد A۳۶ که از نوع فولاد ساده‌ کربنی است باشد، انجام جوشکاری تعمیری معمولاً بدون پیچیدگی خاصی قابل انجام است. اما اگر جنس فولاد، فولاد استحکام بالا باشد که تحت بارگذاری خستگی قرار دارد، باید مراحل انجام تعمیر باید با حساسیت زیاد انجام شود. در ادامه با ۹ گام برای تدوین دستورالعمل جوشکاری تعمیری، آشنا خواهیم شد که لازم به ذکر است میانبر در این ۹ گام مجاز نیست (!).

۱) ارزیابی دقیق قسمت معیوب

ارزیابی دقیق قسمت معیوب یا به انگلیسی Evaluate the Failed Component به منظور تشخیص علت اصلی یا حداقل دلایل بالقوه، بروز از کارافتادگی (Failure) سازه ضروری است. اگر این تشخیص درست نباشد یا فرد متخصص نتواند آن را تشخیص دهید، اطلاعات لازم برای تدوین دستورالعمل تعمیر با جوشکاری را نخواهید داشت. لذا تجزیه و تحلیل شکست جوش با اهمیت می‌باشد. مقاله شکست در اتصالات جوشی به زبان ساده مطالعه شود.

۲) گردآوری اطلاعات در مورد خواص جوش پس از جوشکاری

گردآوری اطلاعات در مورد خواص جوش پس از جوشکاری یا به انگلیسی Determine Suitability for Welding بسیار مهم است. لازم است برای تدوین دستورالعمل جوشکاری تعمیری اطلاعات کافی در مورد فلز پایه باید گردآوری شود. لذا تدوین دستورالعمل برای فولاد کم کربن، فولاد استحکام بالا، فولاد کوئنچ و تمپر شده (Q&T) یا به انگلیسی Quenched and Tempered Steel، فولاد زنگ نزن و چدن کاملاً متفاوت است. لذا بدون داشتن اطلاعات کافی، نباید هیچ اقدامی انجام داد.
چرا که برخی از فولاد‌ها جوش‌پذیری ضعیفی دارند و به راحتی می‌توانند ترک‌های جوش در آن به وجود آید. دانستن جنس فلز پایه به شما کمک می‌کند تا فلز پرکننده مورد نیاز را تعیین کنید و در مورد عملیات حرارتی پیش‌گرم و پس از جوش (PWHT) بررسی لازم را انجام دهید و حتی در مورد احتیاج به عملیات مکانیکی پسا جوشکاری تحقیقات لازم را انجام دهید. به عنوان مثال اگر در حال تعمیر فولاد Q&T هستید، چرخه‌های گرمایش و سرمایش در فرآیند جوشکاری به طور قابل توجهی خواص فولاد را تغییر خواهد داد لذا ممکن است نیاز به انجام پسگرم و پیشگرم وجود داشته باشد.

۳) درک کامل از شرایط بکار‌گیری اتصال جوشکاری

درک کامل از شرایط بکار‌گیری اتصال جوشکاری یا به انگلیسی Understand the Service Conditions and Weldment Requirements به این معنی است که در مورد محل بکار‌گیری سازه و مقدار و نوع تنش‌های وارد شده به آن [ انواع تنش‌ها را در اینجا مطالعه کنید ] اطلاعات کافی را بدست‌آورید. تعیین مقدار تنش برای بدست آوردن اندازه جوش (Weld Size) مهم است و به علاوه محدوده‌ی پذیرش عیوب برای قبول یا رد جوش پس انجام از انجام تست NDT و همچنین مقدار انجام آن‌ها که آیا فقط باید بازرسی به صورت چشمی انجام شود یا تست کامل RT و UT و سایر به محل به کار‌گیری سازه ارتباط دارد.

۴) پیروی از کد‌ها یا استاندارد‌های جوشکاری

پیروی از کد‌ها یا استاندارد‌های جوشکاری یا به انگلیسی Follow the Prescribed Code or Standard لازم است. برخی از کد‌ها یا استاندارد‌های جوشکاری مانند ASME IX بخش QW-۲۹۰ و ASME VIII بخش UF-۳۸ و در مورد جوشکاری تعمیری به نکاتی اشاره کرده‌اند که باید از آن‌ها پیروی شود.

۵) تدوین دستور العمل جوشکاری تعمیری

تدوین دستور العمل جوشکاری تعمیری یا به انگلیسی Develop a Repair Welding Procedure، باید کامل باشد و تمام متغیر‌های تأثیر‌گذار بر جوش از آماده‌سازی قطعه کار پیش از جوشکاری، نوع دستگاه و متغیر‌های آن و عملیات‌های پسا جوشکاری و کل متغیر‌های ضروری (Essential Variables) در آن در نظر گرفته شده باشند.

۶) تائید دستور العمل جوشکاری تعمیری

تائید دستور العمل جوشکاری تعمیری یا به انگلیسی Qualify the Repair Welding Procedure Specification، باید انجام شود. همانطور که در مقاله‌ی دستورالعمل جوشکاری WPSوPQR چیست؟ اشاره شد در ابتدا باید یک WPS مقدماتی تهیه شود و سپس با استفاده از تست‌های لازم مانند تست کشش، خمش یا ضربه که کد‌ها یا استاندارد‌های جوشکاری مشخص کرده‌اند آزمایش انجام شود و در صورتی که جوش کیفیت لازم را داشته باشد، WPS مقدماتی تائید شود.

۷) تدوین دستورالعمل بازرسی

تدوین دستورالعمل بازرسی یا به انگلیسی Develop an Inspection Procedure برای اطمینان از اجرای بدون نقص دستور العمل جوشکاری تعمیری است؛ اگر یک جوش طبق دستورالعمل‌های موفق پیشین انجام شود، اتصال موفقیت‌آمیز خواهد بود. بازرسی پس از تعمیر سازه که می‌تواند به صورت چشمی باشد و به کنترل ابعادی جوش پرداخته شود و نبود عیوبی مانند: تخلخل، عیب LOF و LOP، بریده‌گی کناره جوش و غیره در آن بررسی شود یا به صورت کامل با روش‌های RT و UT مورد ارزیابی قرار گیرد، که بستگی به کد‌ها یا استاندارد‌های جوشکاری که در این مورد وجود دارد است. برای مثال کد ASME XI، که در خصوص بازرسی در حین کار نیروگاه‌های هسته‌ایی می‌باشد بالاترین ظریب مقدار انجام تست‌های NDT را پیشنهاد می‌کند.

۸) نگهداری مدارک

نگهداری کامل نتایج تست نمونه‌ها تا مدارک WPS و PQR تا بازرسی‌های پس از جوشکاری باید به صورت کامل انجام شود. این مدارک باید به صورت صحیح طبقه‌بندی شوند تا در صورت بروز مشکل در سازه به آن‌ها روجوع شود یا برای تکرار مجدد تعمیر به آن‌ها رجوع شود.

۹) تائید صلاحیت جوشکاران

اگر جوشکاران سابقه انجام جوشکاری تعمیری با فرآیند جوشکاری، فلز پر‌کننده و موقعیت مورد نظر را ندارند باید آن‌ها زیر نظر متخصصین جوش آموزش ببیند و قبل از اقدام به جوشکاری، آنها باید آزمون تائید صلاحیت جوشکاران را با موفقیت بگذرانند.