آشنایی با هات تپ (Hot Tapping)

آشنایی با هات تپ (Hot Tapping)

در صورتی که پرسیده شود آیا ممکن است از یک لوله که سیال در آن در جریان است، انشعاب گرفت؟ پاسخ این است که از روش هات تپ (Hot Tapping) می‌توان برای این منظور استفاده نمود. هات تپ (Hot Tapping)، امکان اتصال به‌صورت ایمن به یک سیستم فشاردار را از طریق حفر یا برش دادن در حالی که سیستم در حال جریان و فشار است، فراهم می‌کند.

تجهیزات مورد استفاده در هات تپ به شرح زیر است.
۱) اتصالات هات تپ مانند : ولدولت (Weldolet) -شکل شماره ۱-، انشعاب تقویت شده (Reinforced Branch) -شکل شماره ۲- و اسپلیت تی (Split Tee) -شکل شماره ۳- می‌باشد. 

۲) شیرآلات ایزوله مانند: دروازه‌ایی (Gate valve) و شیر توپی (Ball valve)
۳) دستگاه هات تپ

کدها و استانداردهای مورد استفاده برای هات تپ (Hot Tapping)، به شرح زیر است.
۱) طراحی (Design): ASME B31.1، ASME B31.3، ASME B31.4، ASME B31.8، ASME Sec VIII Div.1، ASME Sec VIII Div.2.
۲) ساخت (Fabrication): ASME Sec. VIII Div.1
۳) جوش (Welding): ASME Sec. IX
۴) آزمون‌های غیر مخرب (NDT): ASME Sec. V

توجهات قبل از انجام هات تپ

هات تپ به عنوان یک روش معمول،در نظر گرفته نمی‌شود. بلکه تنها زمانی باید استفاده شود که جایگزین عملی واقعی وجود نداشته باشد. هات تپ‌ها باید توسط نیروهای آموزش‌دیده و با تجربه نصب شوند. لازم به ذکر است که هات تپ روی خطوط گاز ترش (sour gas) با چالش های فراوانی رو به رو است و تنها باید طبق طرح‌های تأییدشده توسط شرکت اجرایی به صورت کتبی انجام شود.
برای هر هات تپ باید اطمینان حاصل شود که لوله‌ای که حفر یا برش داده می‌شود دارای ضخامت دیوار کافی است که می‌توان آن را با گیج‌های ضخامت سنج التراسونیک (ultrasonic thickness gauges) اندازه‌گیری کرد. ضخامت دیوار لوله موجود (واقعی) باید حداقل برابر با ضخامت مورد نیاز برای فشار به‌علاوه یک مقدارضخامت منطقی برای جوشکاری باشد. اگر ضخامت واقعی به سختی بیشتر از ضخامت مورد نیاز برای فشار باشد، در این صورت خطر از دست دادن محافظت در محل جوش وجود دارد.
جوشکاری روی خطوط لوله در حال خدمت نیازمند توسعه و تأیید روش جوشکاری (WPS) است، همچنین نیاز به نیروی کار آموزش‌دیده است تا اطمینان حاصل شود که جوش‌ها هنگام عملکرد خطوط لوله با فشار کامل و در شرایط جریان کامل، سالم باقی مانده باشند.

راه‌اندازی هات تپ

برای انجام یک هات تپ، سه جزء کلیدی برای حفاری ایمن درون یک لوله ضروری هستند؛ اتصال، شیر و دستگاه هات تپ.
انشعاب سه راهی که مورد استفاده قرار می گیرد. می تواند یکی از ولدولت (Weldolet)، انشعاب تقویت شده (Reinforced Branch) و اسپلیت تی (Split Tee) ‌باشد. 

در ابتدا، یک قطعه انشعاب سه راهی بر روی لوله جوشکاری می‌شود. این قطعه می تواند یکی از سه نوع فوق باشد که بسته به فشار عملیاتی، شرایط کاری و اندازه انشعاب تعیین می‌شود. در مرحله بعد، قطعه انشعابی جوشکاری می‌شود و سپس شیر بر روی آن نصب می‌شود.

در نهایت، دستگاه هات تپ به شیر وصل می‌شود و قبل از باز کردن شیر، ابتدا فشار پشت شیر را با خط یکسان می‌کنیم و سپس نسبت به سوراخکاری خط اقدام می‌کنیم. پس از اتمام سوراخکاری، مته به عقب کشیده و شیر بسته می‌شود. قبل از باز کردن دستگاه هات تپ، لازم است فشار قبل از شیر را با ونت خارج کنیم. قطعه لوله‌ای که در اثر سوراخکاری بوجود می‌آید، به طور اصطلاحی “کوپن” نامیده می‌شود که در زائده سر مته گیر کرده و بیرون کشیده می‌شود.