۰ تا ۱۰۰ آشنایی با مهندس جوش و مهندسی جوش

۰ تا ۱۰۰ آشنایی با مهندس جوش و مهندسی جوش

در این مقاله قصد داریم با شغل و شرح وظایف مهندس جوش بیشتر آشنا شویم و به بررسی رشته‌ی مهندسی جوش بپردازیم و نحوه‌ی ادامه‌ی تحصیل در این رشته را در ایران توضیح دهیم و مروری بر زمینه‌های فعالیت فارغ التحصیلان مهندسی جوش داشته باشیم.

مهندس جوش کیست؟

بیایید با بحث در مورد اینکه مهندس جوش کیست؟ شروع کنیم. مطابق با AWS، مهندس جوش کسی است که اطلاعات لازم و کافی از علوم مهندسی، متالورژی، فیزیک و جوشکاری داشته باشد و با داشتن احاطه بر استاندارد‌ها و کد‌های جوشکاری در مورد طراحی، ارزیابی و بازرسی جوش و همچنین نظارات بر مدارک و نقشه‌های جوشکاری وظایف خود را ایفا کند. به عبارت دیگر، مهندس جوش فردی است که دانش و تجربه کافی برای تعیین پیش نیاز‌های لازم به منظور رسیدن به یک اتصال موفقیت‌آمیز با استفاده از جوشکاری را داشته باشد، گفته می‌شود.

مهندس جوش چکار می‌کند؟

وظایف عمومی: وظایف مهندس جوش می‌تواند گسترده باشد، که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱) آن‌ها می‌توانند در بخش FEED که مخفف کلمات Front End Engineering Design است مشغول به کار شوند. FEED قسمتی از فرآیند طراحی پروژه‌ها است که بین دو قسمت انجام مطالعات و امکان سنجی انجام پروژه و قسمت طراحی جزئیات پروژه می‌باشد. افرادی که در این بخش کار می‌کنند وظیفه دارند به بررسی و امکان سنجی رسیدن به طراح نهایی بپردازند راه حل‌های عملی مناسب را ارائه کنند.
۲) آن‌ها ممکن است مسئول آموزش و تائید صلاحیت جوشکاران باشند.
۳) آن‌ها ممکن است مسئول تهیه‌ی دستور العمل‌های جوشکاری WPS باشند.
۴) آن‌ها ممکن است در سایت مشغول به کار شوند و با نظارات بر جوشکاران در حین انجام کار، وظیفه خود را ایفا کنند و در صورت بروز عیوب جوش شرایط را برای رفع ایراد بازبینی کنند.
۵) اگر گزارش عدم تائید جوش توسط آزمایشگاه ارسال شوند آن‌ها وظیفه دارند که برنامه‌ریزی برای انجام جوشکاری تعمیری را انجام دهند.
وظایف جانبی: مهندس جوش باید در کنار توانایی برای انجام وظایف عمومی، با وظایف زیر نیز آشنا باشد.
۱)توانایی انجام تحقیق برای نحوه‌ی انجام یک پروژه را داشته باشد و بتواند عملی‌ترین راهکار‌ها را برای انجام آن پروژه ارائه کند.
۲) تسلط کامل بر استاندارد‌ها و کد‌های جوشکاری را داشته باشد و برای استخراج دستورات لازم از آن‌ها، توانایی داشته باشد.

چگونه مهندس جوش شویم؟

افرادی که امروزه در موقعیت مهندس جوش، شاغل هستند اغلب همگی پیشینه مهندسی دارند. از نظر راهکار عملی برای مهندس جوش شدن باید شما در یکی از رشته‌های مهندسی ترجیحاً مهندسی مکانیک یا مهندسی مواد تحصیلات خود را کامل کنید و سپس با گذران دوره‌های مرتبط با مهندسی جوش و کسب تجربه در صنایع مرتبط با فرآیند‌های جوشکاری تجربیات لازم را بدست بیاورید و در نهایت بعد از چند سال صلاحیت لازم را دارید که در موقعیت‌های مهندس جوش، کار کنید.
راه دیگر، تلاش برای اخد مدرک CWEng که مخفف عبارت Certified Welding Engineer است و توسط انجمن جوش آمریکا AWS ارائه می‌شود، است. در حال حاضر در ایران نمی‌توان برای اخذ این مدرک اقدام کرد و همانند مدرک بازرسی جوش CWI باید به خارج از ایران سفر کرد. برای اطلاعات بیشتر در این مورد اطلاعات لازم را از AWS که از این لینک قابل مشاهده است، پیگیری کنید.

همچنین افراد علاقه‌مند برای کار در بخش علمی و تحقیقاتی مهندسی جوش می‌توانند از طریق تحصیلات تکمیلی دانشگاه (مقطع فوق لیسانس و دکترا) دانش لازم را کسب کنند. برای این مهم دو گزینه پیش روی علاقه‌مندان است. ۱) شرکت در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی متالورژی و انتخاب گرایش جوشکاری ۲) راه دوم که به علت محدود بودن ظرفیت آن کمی سخت است شرکت در کنکور مهندسی مکانیک انتخاب گرایش مهندسی جوش در دانشگاه صنعتی‌ امیرکبیر. در حال حاضر این گرایش فقط در دانشگاه صنعتی‌ امیرکبیر ارائه می‌شود و قبول شدن در این گرایش به علت استقبال زیاد نیازمند رتبه‌ی بالا می‌باشد.

تکنولوژی جوشکاری چه جایگاهی دارد و متخصص جوش چه انتظاری می‌رود؟

همانطور که در ابتدای این مقاله تعریف AWS، از مهندس جوش ارائه شد می‌توان به ردپای میان رشته بودن دانش جوش پی برد. تسلط به تکنولوژی جوشکاری بدون داشتن علم کامل در زمینه‌های مرتبط با جوشکاری امری محال است. علم جوشکاری به طور جدایی ناپذیر با متالورژی وابسته است و کلیه مفاهیم موجود در این رشته مانند: انتقال حرارت، ذوب، انجماد، ریز ساختار، تشکیل دانه‌ها و.. در فرآیند جوشکاری وجود دارد. از طرف دیگر تغییر خواص مکانیکی، توسعه تنش‌های پسماند و اعواجاج‌های پس از جوشکاری موجب می‌شود برای بررسی این پدیده‌ها نیاز به علم مهندسی مکانیک احساس شود.
لذا اگر فردی به تکنولوژی جوشکاری مسلط باشد هم چون گوهری گران بها می‌درخشند و همه‌ی کارفرما‌ها به دنبال وی هستند.

چشم انداز رشته‌ی جوش چگونه است؟

اگر تا اینجای این مقاله را مطالعه کرده باشید قطعاً به اهمیت دانش جوش پی برده‌اید. اما برای روش شدن موضوع می‌توان به این نکته اشاره کرد که بحث تکنولوژی جوشکاری، فقط منحصر به جوشکاری فلزات آهنی و پر مصرف صنعتی نمی‌شود در حقیقت این علم به بررسی اتصال دهی (Jointing) می‌پردازد و هر جا که به خواهیم دو ماده را به هم متصل کنیم نیازمند متخصص جوش هستیم.
دکتر مهران مالکیان در مصاحبه‌ایی می‌گوید: «فرض کنید که علم آنقدر پیشرفت کند که فولادی با تنش تسلیم ۲۰۰۰ مگا پاسکال عرضه شود. بسیار عالی است با این فولاد قادر خواهیم بود بدنه خودرو را به گونه‌ایی طراحی کنیم که از وزنش کاسته شود. اما چگونه باید آن را جوشکاری کرد؟ بنابراین جوشکاری پاشنه آشیل کل علوم مهندسی باقی خواهد ماند.»