انواع الکترود‌ جوشکاری به زبان ساده

الکترود‌ جوشکاری چیست؟!

الکترود‌ جوشکاری، مفتول فلزی است که روی آن با مواد شیمیایی پوشش داده شده است و نقش اساسی در انجام فرآیند جوشکاری دارد. وظیفه الکترود عبارتند از : 

• ۱) تامین کننده فلز جوش
• ۲) محافظت از حوضچه جوش
• ۳) برقراری قوس راحت‌تر
  ۴) پایداری قوس
• ۵) افزودن عناصر آلیاژی
• ۶) جلوگیری از سریع سرد شدن منطقه جوشکاری با ایجاد شلاکه یا گل جوش
• ۷) ايجاد اتمسفر گازی مناسب و لايه سرباره‌ای مناسب جهت
• ۸) حفاظت قوس و حوضچه مذاب
• ۹) كنترل واكنش های سرباره-مذاب، فلز-مذاب و گاهی اوقات تصفيه يا آلياژسازی

الکترود‌ جوشکاری فرآیند جوشکاری الکترود دستی SMAW

فرآیند جوشکاری با الکترود دستی یا جوشکاری MMA که مخفف عبارت انگلیسی Manual Metal Arc Welding است و گاهی اوقات با نام جوشکاری قوسی دستی با الکترود روپوش دار یا جوشکاری SMAW که مخفف عبارت انگلیسی Shielded Metal Arc Welding نام برده می شود برای تکمیل فرآیند استفاده از الکترود روپوش دار الزامی است که انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

استاندارد نام گذاری الکترودهای جوشکاری

نام گذاری الکترودهای جوشکاری، در دو استاندارد AWS A5.1 و استاندارد AWS A5.5 ارائه شده است که تقریباً تمام سازندگان الکترودهای جوشکاری برای نام گذاری از همین دو استاندارد برای نام گذاری پیروی می کنند. این دو استاندارد را به صورت رایگان می توانید در انتهای این مقاله دانلود کنید.

فرمت کلی نام گذاری الکترودهای جوشکاری بر اساس دو استاندارد AWS A5.1 و استاندارد AWS A5.5 به صورت زیر می باشد:

اگر ۴ رقمی باشد به صورت E XXXX و اگر ۵ رقمی باشد به صورت E XXXXX نوشته خواهد شد. که حرف E نشان دهند کلمه Electrode است و در ادامه معنای ارقام نوشته شده در الکترود را بررسی خواهیم کرد. 

الف) ۳ رقم یا ۲ رقم اولی الکترود‌ جوشکاری از سمت چپ

همانطور که گفته شد نام گذاری الکترودها بصورت E XXXX یا E XXXXX  است ، که دو رقم یا سه رقم سمت چپ آن بیانگر حداقل استحکام کششی قطعه بر حسب KSI یا کیلو پوند بر اینچ مربع است که می توان با ضرب عدد در ۱٬۰۰۰ آنها را به صورت پوند بر اینچ مربع تبدیل کرد .

 مثلا الکترود E 6013 که عدد ۶۰ دو رقم سمت چپ آن است ، بیانگر آن است که حداقل استحکام کششی قطعه‌ی که با این الکترود جوشکاری می شود برابر با ۶۰ کیلو پاسکال بر اینچ مربع که تقریباً معادل ۴۱۳ مگا پاسکال می باشد .

ب) رقم دوم از سمت راست الکترود‌ جوشکاری

همانطور که گفته شد رقم دوم از سمت راست بیانگر انواع وضعیت های جوشکاری است که با این الکترود می توان جوشکاری کرد.

عدد ۱) همه وضعیت ها به غیر از سرازیر
عدد ۲) وضعیت های تخت و افقی 
عدد ۳) همه وضعیت ها به غیر از تخت
عدد ۴) همه وضعیت ها 

ج) اولین عدد از سمت راست الکترود‌ جوشکاری

اولین رقم الکترود ها از سمت راست می تواند عددی بین ۰ تــا ۸ باشد و هر کدام از این اعداد مشخص کننده یک نوع خاص از جنس روپوش الکترود هستند. لازم به ذکر است که اولین عدد از سمت راست الکترود‌ جوشکاری، علاوه بر دادن اطلاعات در مورد جنس روپوش الکترود اطلاعات دیگر مانند نوع جریان پیشنهادی برای انجام جوشکاری، میزان نفود، پاشش جرقه و مقدار پودر آهن بکار رفته در الکترود را ارائه می کند که این اطلاعات از جدول زیر قابل مشاهده است.

عدد ۰ و ۱ مشخص کننده این است که : جنس روپوش الکترود سلولزی است.
عدد ۲ و ۳ و ۴ مشخص کننده این است که : جنس روپوش الکترود روتیلی یا اکسید تیتانیوم است .
عدد ۵ و ۶ و ۸ مشخص کننده این است که : جنس روپوش الکترود قلیایی یا کم هیدروژن است .
عدد ۷ مشخص کننده این است که : جنس روپوش الکترود اکسیدی است .

مثـــال شماره فنی الکترود‌ جوشکاری

۱) الکترود E6013

رقم ۶۰ که دو رقم سمت چپ است یعنی : حداکثر استحکام کشـــشی قطعه ایی که با این الکترود جوشکاری می شود ۶۰ KSI یا ۶۰٬۰۰۰ PSI است .

رقم ۱ که رقم دوم از سمت راست است یعنی :  همه وضعیت های جوشکاری به غیر از سرازیر با این الکترود قابل انجام است .

رقم ۳ که اولین رقم از سمت راست است یعنی : جنس روپوش این الکترود از جنس روتیل است .

۲) الکترود E7018

رقم ۷۰ که دو رقم سمت چپ است یعنی : حداکثر استحکام کشـــشی قطعه ایی که با این الکترود‌ جوشکاری میشود ۷۰ KSI یا ۷۰٬۰۰۰ PSI است.

رقم ۱ که رقم دوم از سمت راست است یعنی :  همه وضعیت های جوشکاری به غیر از سرازیر با این الکترود قابل انجام است.

رقم ۸ که اولین رقم از سمت راست است یعنی : جنس روپوش این الکترود از جنس قلیایی است.

۳) الکترود E7024

رقم ۷۰ که دو رقم سمت چپ است یعنی : حداکثر استحکام کشـــشی قطعه ایی که با این الکترود جوشکاری میشود ۷۰ KSI یا ۷۰٬۰۰۰ PSI است.

رقم ۲ که رقم دوم از سمت راست است یعنی :  فقط حالت تخت و افقی با این الکترود قابل انجام است.

رقم ۴ که اولین رقم از سمت راست است یعنی : جنس روپوش این الکترود از جنس روتیـلی است.

کاربرد الکترودهای جوشکاری مختلف 

۱) الکترود روتیلی : الکترود روتیـــلی که معروف ترین آن الکتــرود E6013 است ، یک الکترود برای مصارف عمومی مانند : در و پنجره سازی ،جوش تعمیراتی و …

۲) الکترود سلولزی : الکترود سلولزی که معروف ترین آن الکترود E6010 است ، یک الکترود با قدرت نفوذ خوب بیشتر برای جوشکاری لوله های گاز و ساخت مخازن نگهداری مایعات استـفاده می شود .

۳) الکترود قلیایی : الکترود قلیایی که به الکترود های کم هیدروژن معروف هستند ، الکترودی با قدرت نفوذ خوب و ایجاد جوش با خواص مطلوب شناخته می شوند ، معرف ترین آن الکترود E7018 است ، و برای جوشکاری مخازن تحت فشار و جوشکاری اسکله فلزی بلند مرتبه استفــاده می شود. این الکترود حتماً باید قبل از مصرف خشک شود. [مقاله ۲ دلیل برای خشک کردن الکترود جوشکاری مطالعه شود].