۰ تا ۱۰۰ آشنایی با طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ

۰ تا ۱۰۰ آشنایی با طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ

طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ یا به انگلیسی Equipment Layout in Piping باید بر اساس ملاحظات خاصی انجام شود. طرح نهایی چیدمان تجهیزات روی نقشه باید به نحوی انجام شده باشد که ایمن و مقرون به صرفه باشد. از این رو، مهندس پایپینگ باید مفهوم طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ را درک کند و در حین آماده‌سازی طرح، باید یک طراحی پایدار، کارآمد و غیرخطرناک را آماده کند.
به طور کلی، از آنجایی که چرخه‌های مختلف فرآیندی در پالایشگاه‌های نفت، مجتمع‌های پتروشیمی، کارخانه‌های کود شیمیایی و کارخانه‌های شیمیایی و دارویی نیاز به تأسیسات پایپینگ مختلف می‌باشد توجه ویژه به مواد و فرآورده‌های آن برای طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ حیاتی می‌باشد.
قبل از شروع به طراحی قرارگیری تجهیزات پایپینگ، اطلاعات زیر مورد نیاز است.

الف) تعداد واحد‌ها و ظرفیت‌های فرآیندی مشخص باشد.
ب) نمودار جریان فرآیند Process Flow Diagram که توالی جریان فرآیند را نشان می‌دهد، لازم است.
ج) تعداد مخازن ذخیره‌سازی و همچنین فضا‌های ذخیره رو باز مشخص باشد.
د) ورودی دریافت و ارسال مواد اولیه یا محصول مشخص باشد.
ه) محل ساختمان‌های اداری، آزمایشگاه، کارگاه نگهبانی، پارکینگ، ‌ایستگاه آتش نشانی، غذاخوری و غیره مشخص باشد.

ملاحظات اصلی برای طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ

۱) ملاحظات اقتصادی Economic Consideration

مهمترین ملاحظه‌ی اقتصادی برای چیدمان تجهیزات، در نظر گرفتن کمترین طول لوله پایپینگ و انشعابات آن می‌باشد. معمولاً تجهیزات باید به ترتیب متناسب با جریان فرآیند چیده شوند، اما استثناء این امر ناشی از وجود مواد خاص یا جداسازی عملیات خطرناک بر اساس قوانین و مقررات موجود می‌تواند الزام اجرای سیستم پایپینگ چند جریان (Multiple Stream Flow) به جای تک جریان (Single Stream Flow) را فراهم کند.

۲) ملاحظات ایمنی Safety Consideration

در جا‌هایی که مواد سمی یا خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است نیاز به جداسازی بخشی از تجهیزات باشد. لذا در نظر گرفتن تدابیری مانند دور کردن مواد قابل اشتعال یا فرار از محل‌هایی که امکان اشتعال آن‌ها وجود دارد، ‌اندیشیدن سیستم فِلر (Flare System) و تفکیک قسمت‌های مختلف سایت از گسترش آتش، از جمله ملاحظات ایمنی هستند.

۳) ملاحظات فرآیند Process Consideration

مواردی نظیر در نظر گرفتن هد مکش پمپ (NPSH) و چیدمان نازل پمپ‌ها Pump Nozzle Arrangement جزو ملاحظات فرآیند برای طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ هستند. همچنین محدودیت افت فشار یا دما در نزدیکی کوره، راکتور‌ها از جمله سایر ملاحظات برای طراحی محل قرار‌گیری تجهیزات پایپینگ می‌باشد.

۴) ملاحظات بهره‌برداری و نگهداری Operational & Maintenance Consideration

موقعیت استقرار تجهیزات پایپینگ که نیاز به حضور مکرر پرسنل عملیاتی دارند باید به نحوی باشد که دسترسی اپراتور به آن‌ها را تسهیل کند. همچنین در تعیین محل قرار‌گیری تجهیزات موارد طراحی ارگونومی باید لحاظ شود. در ضمن باید امکان دسترسی به قطعات معیوب و تعویض آن‌ها در طراحی لحاظ شود.

در برخی از تجهیزات مکانیکی پایپینگ مانند مبدل حرارتی پوسته و لوله Shell and Tube Exchanger باید الزامات آینده برای تعبیه فضای مناسب جهت عملیات اورهال (Overhaul) و تمیز کردن تیوب‌ها (Bundle Removal) دیده شود.

۵) ملاحظات زیبایی Appearance and Aesthetic Consideration

تجهیزات باید یک چیدمان منظم و متقارن و متعادل را تشکیل دهند که علاوه بر اینکه ظاهر زیبایی داشته باشد و درک نمودار جریان توسط افراد ذیفع راحت باشد باید نیاز به حداقل ساپورت (Piping Support) برای نگه‌داشتن لوله باشد.

۶) ملاحظات توسعه آینده Future Expansion Consideration

طراحی چیدمان تجهیزات پایپینگ باید به نحوی انجام شود که قابلیت ایجاد تغییرات ضروری ناشی نیاز‌های آینده را داشته باشد.