تفسیر فیلم رادیوگرافی جوش به زبان ساده

تست رادیوگرافی چیست ؟!

بازرسی رادیوگرافی RT که مخفف کلمه انگلیسی Radiographic Testing است یکی از روش های بازرسی غیر مخرب NDT است  . که در بازرسی جوش بسیار پر کاربرد است و جزو یکی از اصلـی ترین تست ها برای تائید یــا رد جوشی که بر روی یک سازه انجام شده است ، مورد استفاده قرار میگیرد .

رادیوگرافی جوش یکی از قدیمـــی ترین و معتبرترین روش های بازرسی غیر مخرب NDT جوش است چرا که وقتــی قطعه ایی رادیوگرافی میشود فیلم آن روی نگاتیــــو مخصوص رادیوگرافی ثبت میشود و همیشه به عنوان یک مدرک قابل سندیت است و برخلاف برخــــی از روش های بازرسی غیر مخرب NDTمانند : تست مایع نافذ PT  ، تست ذرات مغناطیســی MT که بعد از انجام آزمایش تمامی مستندات آزمایش پاک میشوند و برای دستیبابــــی به نتیجه تست در آینده فقط باید به گزراش بازرس اکتفا کرد ، در تست رادیوگرافی RT مدارک بصورت فیلم نگاتیـــو قابل بایگانی شدن هستند .

اساس بازرسی پرتونگاری RT بر پایه اختلاف میزان جذب انرژی که سوی منبـــع پرتونگاری به قطعه مورد بازرسی می‌تابد ، می‌باشد و برای انجام تست یک منبـــع که دارای پرتوهای با انرژی بالا است مانند پرتو ایکس و گاما استفاده میشود و با قرارگرفتن فیلم در زیر قطعه اشعه های فرستاده شده پس از عبور از داخل جسم اثر خودشان را روی فیلم باقی می گذارند و بازرس مربوطه با بازرسی این فیلم ها میتواند به عیوب احتمالی موجود در قطعه مانند تخلخل ، حبس ناخالصی و ترک و …. [انواع عیوب جوش را مطالعه کنید ]  پی ببرد .

منبع تست رادیوگرافی RT

منبـــع مورد استفاده برای رادیوگرافی جوش هم میتواند بصورت دائمـــی باشد و هم بصورت موقت باشد ،منابع بصورت دائمی از عناصر رادیواکتیو و ایزوتوپ های رادیو اکتیو استفاده میکند مانند کبالت ۶۰، سزیم ۱۳۷ و ایریدیم ۱۹۲ که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند . و منابع موقت از لامپ پرتوهای X استفاده میکنند و امروزه منابع اشعه X بسیار متنوع هستند و لامپهای کوچک و قابل حمل اشعه X با محدوده KV  ۵۰ تا شتابدهنده ها و بتاترونهای خطی غول آسا با محدوده ولتاژ ۳۰-۱ میلیون ولت را شامل می شوند

پرتوهای X توسط لامپ های اشعه X تولید می شوند؛ پرتوهای X و گاما می توانند کاملا متفاوت باشند، اما برای اهداف رادیوگرافی رفتاری مشابه دارند.

. پرتوهای ساطع شده از این منابع دارای طول موج خیلی کوتاه  (در حدود  ۱/۱۰۰۰۰۰ موج نور مرئی یا کمتر از آن ) هستند که آنها را قادر می سازد تا به داخل موادی که نور را جذب با می کنند، نفوذ نمایند.

رادیوگرافی جوش چگونــه انجام میشود ؟

همانطور که قبلاً گفتــــه شد اساس کار رادیوگرافی جوش بر جذب تفاضلی پرتو در زمان نفوذ پرتو به داخل قطعه است و میزان جذب پرتو به  دو عامل کلیدی وابسته است :

۱) مقدار جرم اتمــــی قطعه

۲) قدرت نفوذ منبع پرتــو

مقدار جرم قطعه به ترکیب شیمیایی قطعه و مقدار ضخامت قطعه وابستــه است. بطور کلی، هرچه عدد اتمی ماده بالاتـــر باشد، مقدار پرتو جذب شده بیشتر و مقدار پرتو نفوذ نموده به قطعه برای رسیدن به فیلم کمتر خواهد بود و از طرفی میزان پرتو عبوری از مقاطع نازک بیشتر از مقاطع ضخیـــم می باشد. حال اگر یک خط جوش را با استافاده از تست رادیوگرافی RT بازرسی کنیم منطق تاریک و روشن جوش نمایان دهنده ضخامت و مقدار فلز جوش متفاوت در قطعه میباشند که با این روش بـــه سادگـــی میتوان عیوب جوش را تشخیص داد برای آشنــــایی بیشتر به تصویر رادیوگرافـــی زیر نگاه کنید .

تفسیر تصویر های رادیوگرافـــی به ترتیب شماره ۱ تا ۴ بشـــرح زیر میباشد .

۱) عیب HI-LOW ، مربوط به نامیـــزان بودن فلز پایــه شماره ۱ و فلز پایـــه شماره ۲ است .

۲) عیب عدم نفوذ کامل جوش

۳) عیب عدم پر شدن کافـــی جوش

۴) عیب نفوذ بیش از حــــد

تفسیر تصویر های رادیوگرافـــی به ترتیب شماره ۵ تا ۸ بشـــرح زیر میباشد .

۵) عیب بریدگی کناره جوش ، یا Under-Cut

۶) عیب بریدگی کناره ریشه Root-under-cut

۷) تقعـــر ریشه Internal-Concavity

۸) سوختگـــی ریشه Burn-through

تفسیر تصویر های رادیوگرافـــی به ترتیب شماره ۹ تا ۱۲ بشـــرح زیر میباشد .

۹) عیب عدم نفوذ LOP

۱۰) عیب حبس ناخالصی Slag-Inclusion

۱۱) عیب حبس ناخالصی بصورت طولی

۱۲) عیب عدم ذوب LOF

تفسیر تصویر های رادیوگرافـــی به ترتیب شماره ۱۳ تا ۱۶ بشـــرح زیر میباشد .

۱۳) عیب عدم ذوب بین پاسی Inter pass Cold Lap

۱۴) عیب تخلخل Prosity

۱۵) عیب تخلخل ستاره ایی Cluster Prosity

۱۶) عیب تخلخل در ریشه Root pass aligned porosity

تفسیر تصویر های رادیوگرافـــی به ترتیب شماره ۱۷ تا ۲۰ بشـــرح زیر میباشد .

۱۷) عیب ترک عرضی Transverse crack

۱۸) عیب ترک طولی Longitudinal crack

۱۹) عیب ترک طولی در ریشه Longitudinal root crack

۲۰) عیب ناخالصی تنگستن Tungsten inclusions