آنچه که در مورد روغن های روانکار صنعتی نمیدانیم!!

آشنایی با انواع روانکارهای صنعتی

روانکارهای صنعتی دارای طیف گسترده ایی از محصولات پتروشیمی می باشد و هر کدام از آنها دارای کاربرد های مشخص و متنوعی می باشند. روانکارهای صنعتی همه‌ی مجموعه ها و گروه های روانکارها (Lubricant)  را در بر می گیرد.

روانکارها یا همان لوبریکنت ها می توانند حالات مختلفی از گاز، مایع، جامد و نیمه جامد داشته باشند .

۱) روانکار گازی شکل
۲) روانکار مایع
۳) روانکار نیمه جامد
۴) روانکار جامد

انواع روانکارهای صنعتی

۱) روانکار گازی شکل: روانکارهای گازی شکل (کاربرد این نوع روانکار ها مانند دو دسته دیگر یعنی روانکار های مایع و جامد نیست و استفاده آنها بسیار محدود تر است یک مدل از این نوع روانکار ها که امروزه بیشتر از سایر استفاده می شود روانکاری با گاز نیتروژن است، نیتروژن به عنوان یک خنک کننده سازگار با محیط زیست به طور گسترده ای در ماشینکاری فریزر (Cryogenic Machining) استفاده می شود، عملکرد آن به عنوان یک روان کننده به علت عدم نفوذ شیمیایی و ویسکوزیته کم قابل قبول است.

۲) روانکار مایع : روانکارهای مایع  (روغن های حیوانی و گیاهی، روغن های معدنی، روغن های سنتزی، مشتقات اسیدهای چرب و … جزو این دسته طبقه بندی می شوند)

۳) روانکار نیمه جامد : روانکارهای نیمه جامد مانند انواع گریس ها (گریس های صابونی کمپلکس، گریس های صابونی ساده، گریس های رنگ دانه ای، گریس های نسوز و …. ) [ مقاله ۰ تا ۱۰۰ انواع گریس ها مطالعه شود ]

۴) روانکار های جامد : ​روانکار های جامد نام های دیگر روانکاری خشک است کــه کاربردهای خاصی در صنعت دارند و بیشتر استفاده از آنها مربوط به جاهایی است که از سایر روانکار ها نمی توانیم استفاده کنیم مانند سرعت های بالا و پایین محورها، دماهای بالا و پایین، فشار بالا و پائین مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد این نوع روانکار ها در جایی که استفاده از روغن صنعتی یا گریس امکان آلودگی محیط را به وجود می آورد مانند صنایع غذایی، محل هایی که ممکن است روغن یا گریس شسته شود و از بین برود مانند پروانه‌ی کشتی و جایی که علاوه بر روانکاری نیاز به هدایت الکتریکی هم وجود دارد (دینام ها) بیشتر مشاهده می شود .

روانکاری چیست ؟

روانکاری علم تسهیل حرکت نسبی سطوح که در تماس با یکدیگر می‌باشد است.  روانکارهای صنعتی ماده‌ی می باشند که به منظور کاهش اصطکاک بین دو سطح که نسبت به هم دارای حرکت هستند قرار می گیرد و با ایجاد فیلمی از روانکار از تماس فلز با فلز جلوگیری می نماید .

نکته ایی که کمتر به آن پرداخته می شود این است که بین روانکارهای صعتی کدام یک را باید انتخاب بکنیم ، یعنی در بین روانکاری های جامد، نیه جامد، مایع و گازی شکل کدام یک برای کار ما مناسب تر است ؟! پاسخ برمی گردد به شرایط کار دستگاه شما برای سرعت بالا و بار کم روانکارهای رقیق تر مناسب اند و برای شرایط سرعت کم و بار زیاد روانکارهای جامد انتخاب بهتری می باشند .

وظایف روانکار ها چیست ؟

روانکارهای صنعتی بسته به شرایط کار دستگاه و نوع روانکار وظایف زیر را انجام می دهند :

۱) روان کنندگی و کاهش اصطکاک با تشکیل فیلم روغن (روانکار) بین قطعات ثابت و متحرک به منظور حداقل رساندن اصطکاک و جلوگیری و تقلیل و تاخیر در سایش در حین کار
۲) جذب و انتقال حرارت و خنک کردن در کنترل دمای قطعات
۳) جلوگیری از اثرات ضربه قطعات به یکدیگر در حین حرکات مکانیکی قطعات
۴) آب بندی بین فواصل قطعات
۵) جلوگیری از فساد و خورندگی قطعات مکانیکی فلزی و پلاستیکی
۶) جلوگیری از ته نشین شدن مواد لجنی در روغن های صنعتی که در گردش هستند مانند روغن موتور 
۷) عمل کننده به عنوان حامل یا carrier ذرات شیمیایی و افزودنی های روغن مانند ذرات جامد بسیار ریز داخل روغن و انتقال آنها به محوطه یاتاقان ها، بلبرینگ ها و دیگر نقاطی که نیاز به روانکای دارند و همچنین جدا کردن ناخالصی‌ها در داخل فیلتر روغن
۸) شستشو و تمیز کردن قطعات و جلوگیری از ته نشین شدن و آلودگی روغن به خصوص در موتورهای احتراق داخلی
۹) صرفه جویی در مصرف انرژی کاهش توان مصرفی با کاهش اصطکاک [ مقاله ویژگی های روغن موتور خوب را مطالعه کنید ]
۱۰) بالا نگهداشتن راندمان و قدرت موتور
۱۱) معلق نگاه داشتن مواد زائد و جلوگیری از رسوب آنها بر قطعات
۱۲) حفاظت از سطوح در مقابل زنگ زدگی و خوردگی شیمیایی
۱۳) کاهش توان مورد نیاز برای شروع لغزش دو سطح

در نتیجه استفاده از روانکار مناسب در دستگاه سبب افزایش طول عمر مفید قطعات تحت نیروهای اصطکاک می شود و همچنین هزینه تعمیر و نگهداری ماشین آلات را پائین می آورد و در ضمن کاهش هزینه های مصروفه جهت تامین توان موردنیاز ( کاهش توان مصرفی) نیز از ثمرات آن خواهد بود.

رابطه روانکار صنعتی با روغن صنعتی

در مورد رابطه تفاوت روانکارهای صنعتی با روغن صنعتی لازم به توضیح است که برای روان کنندگی و ایجاد فیلم مایع بین دو قطعه متحرک تنها از روانکارهای صنعتی استفاده می شود، بلکه همانطور که از نام آن پیدا است روانکارهای صنعتی نوعی روغن صنعتی می باشد که به منظور سهولت حرکت دو سطح نسبت به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد امــــا روغن صنعتی می تواند وظایف دیگری مانند خنک کاری و … را انجام دهد .

خواص ضروری روغن های روانکار

۱) روغن های روانکار باید دارای گرانروی یا ویسکورزیته مناسبی باشند تا فيلم روغن با ضخامت مناسبی تشکیل شود و باعث کم شدن اصطکاک و ساییدگی قطعات شود و انتقال حرارت و ضربه گیری و اب بندی و انتقال نیرو را بخوبی انجام دهند .
۲) گرانروی خود را در محدوده درجه حرارت کاری در حد کافی حفظ کنند تا لطمه ای به انجام وظایف روغن های روانکار وارد نشود (در اصطلاح گفته می شود شاخص گرانروی Viscosity Index به اندازه کافی و بالایی داشته باشد)
۳) در مقابل تجزیه حرارتی و اکسیداسیون (سوختن) به حد کافی مقاوم باشند. که باعث زنگ زدگی و خوردگی بیش از حد قطعات که توسط مواد اسیدی و ساینده بوجود می آید نشود .
۴) روغن های روانکار دارای مواد پاک کننده و معلق مناسب باشند تا از ته نشین شدن رسوبات در لابلای قطعات جلوگیری نماید.
۵) روغن های روانکار در سرما به اندازه کافی روان باشند تا شروع و ادامه حرکت قطعات به آسانی انجام شود.
۶) روغن های روانکار اثر نامطلوبی روی قطعات غير فلزی مثل کاسه نمد ها و نداشته باشند.
۷) روی قطعاتی که با آنها در تماس است و همچنین روی اجزای درونی خودشان ائر نامطلوب نداشته باشند و بين انها واجزا سازگاری وجود داشته باشد .
۸) از نظر عواملی نظیر فراریت آنش گیری سریع ، ایمن باشد .